Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi
Akut dönemde temelde bir hedef söz konusudur. Olabilecek en erken sürede hastayı hareketli hale getirme planlanmaktadır. Tabi bu her zaman, her hastada mümkün olmamaktadır. Bazı hastalar da şuur kaybı olabilmekte ve bu hastalar yatağa bağımlı hale gelebilmektedirler. Bu tür hastalarda ilk hedef yatak içinde hastayı uygun pozisyonda tutmak, hastaya uygun bir takım egzersiz programları yapmaktır. Yatağa bağlı olmayan hastalarda en erken dönemde hastayı hareketlendirmek çok önemlidir ve fizik tedavi hekiminin önceliğidir. Erken dönem denilen, tıbbı açıdan hastanın durumunun stabil hale gelmesi durumudur. Eğer herhangi bir ek sorun yoksa bu hastalara genelde 48 saat içinde egzersiz programları başlanılmaktadır.
İnme geçiren hastalarda Fizik Tedavi Hekimlerinin temel hedefi hastanın gelebileceği maximum bağımsızlık düzeyine gelmesi ve yaşam kalitesinin yükseltilmesidir. Bunu yaparken hastalarda hekimlerin bazı hedefleri söz konusudur. Günlük yaşam aktivitelerinde hastanın olabildiğince kendine yeter duruma getirilmesi çok önemlidir. İnmeli hastalarda toplumsal olarak şöyle bir durum söz konusudur. Hasta inme geçirdiğinde ailesi hekimlere şunu söyler. "Tuvalete gitsin yeter". Yani yürüsün isterler. Yürüdüğünde her şey hallolacak zannederler. Tabi ki yürüme bir insan için son derece önemlidir. Ama yürümenin yanında yataktan sandalyeye geçmek, yemek yiyebilmek, kendine bakım aktivitelerini yapabilmekte insan hayatında çok önemli aktivitelerdir.
İnme geçiren kişiler fiziksel bir takım aktiviteler ve egzersizlerle çalıştırılarak, insanlar günlük yaşam aktiviteleri için eğitilerek kayıp fonksiyonların geri kazandırılması amaçlanmaktadır. İnme geçiren kişide konuşmada ya da bazı bilişsel durumlarda da problemler olabiliyor. Bunların hepsini bir arada değerlendirerek iyileştirmek gerekmektedir. Rehabilitasyon tedavisi sırasında yürümeye yardımcı bazı aletler gibi ek cihazlara gerek duyulabilmektedir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimleri böylece hastayı evine ve sosyal çevresine dönmesi için hazırlamaktadır.
İnme geçiren kişilerde kişinin ihtiyacı olan rehabilitasyon işleri tamamlandıktan sonra kendi yaşam alanları içerisinde kendi yapabileceği durumlar mutlaka fiziksel tıp ve rehabilitasyon ekipleri tarafından belirlenmektedir. Bazen yürümelerine yardımcı bazı aletler kullanılması gerekebiliyor. Evde bazı değişiklikler yapılarak hastanın adaptasyonunun da kolaylaştırılması gerekebiliyor. İnmeyi takip eden bir yıl içerisinde hastalar kontrollerini kaybedip düşebiliyorlar. Hastalar düşmeye karşı bu beklenmeyen durumlar konusunda da bilgilendirilmektedir. Her zaman fizik tedavi ve rehabilitasyon ihtiyacı için hastaneye yatış gerekmiyor, ayakta da yani gidiş gelişler ile tedavi uygulanabiliyor. İnme geçiren hastaları evde değil toplum hayatında görmek temel hedeftir. Bunun için bazı çevresel düzenlemelere ihtiyacımız var. Bunlar yapılırsa bu hastaların birçoğu sosyal yaşantılarına bağımsız bir şekilde devam edebilirler.