Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göz Hastalıkları AD Öğretim Üyesi
Keratokunus, keratit gibi çok önemli bir kornea hastalıkları vardır ve her birisinin tedavisi farlılık gösterir. Detaylı bir muayene sonucunda her birisi için yapılabilecek tedavi seçenekleri belirlenmekte ve uygulanmaktadır.
Kornea dokusunun şekli değiştirilerek gözün kırma kusurunun düzeltilmesidir. Amaç kişiyi gözlük ya da lensten kurtarmaktır. Her hastaya yapılmaz, uygun hastayı seçmek gerekir. Bu tedavinin bazı temel ilkeleri vardır. Kişi 18 yaşından büyük olmalıdır, kişinin son bir yıl içinde göz numarasında herhangi bir değişiklik olmaması, kişinin kornea kalınlığının yeterli kalınlıkta olması gereklidir. Korneayı ilgilendiren bir ameliyat olduğu için temel prensipleri vardır. Ama bunun dışında da uygulanamayacak hastalar vardır. Lazer tedavilerinin sonrasında geçici de olsa bir göz kuruluğu problemi ile karşılaşılmaktadır. O yüzden keratokunus ve göz kuruluğu olan hastalarda uygulanmamaktadır.
Göz tansiyonu olanlar, şeker hastaları ve romatizma hastaları da yine uygun adaylar değildir. Herkesin göz derecesi farklı, kornea kalınlığı farklıdır, o yüzden kişiye özel tedaviyi seçmek gerekmektedir. Astigmat, hipermetropi ya da miyopi olsun numara ne kadar yüksekse cerrahiye bağlı komplikasyonlar, istemediğimiz etkiler ortaya çıkabiliyor. Örneğin; gece ışıklarda parlamalar gibi görüntüler kişileri çok çok rahatsız ediyor. İkinci kez lazer cerrahisi gerekebiliyor. Ama kornea denilen doku uygun değilse lazer cerrahisi yapılamaz. Lazer cerrahisi için başvuran kişilerde çok detaylı bir muayene yapmak gerekiyor.
Keratokunus, katarakt ameliyatı sonrası gelişen kalıcı şişlik, doğumsal bazı kornea lekeleri, geçirilmiş kornea yanıkları (özellikle kireçle geçirilmiş olanlar), kornea da kalıcı hasar bırakan durumlarda kornea nakli yapılmaktadır. Yaşamını kaybetmiş bir kişiden alınan sağlam, sağlıklı bir kornea ile hastalıklı korneanın yerinden çıkararak yer değiştirmesi sağlanmaktadır.
Son yıllarda birçok kornea nakli yöntemi gelişmiştir. Korneanın tüm tabakalarını alıp yerleştirmek yerine, korneanın hangi tabakası hasta ise o tabakanın değiştirilmesi şeklinde yapılan kornea nakilleri vardır. Tıp bilimleri kornea nakli konusunda çok güzel ve farklı teknikleri geliştirmiştir.
Doğru hasta seçimi ve doğru doku nakliyle hem operasyonu yapan hekimler için, hem de hasta için yüz güldürücü sonuçlar alınabilmektedir. Bazen nakil sonrası nakil yapılan kişinin vücudu nakledilen korneayı yabancı görüp reddetmek istemekte, yani ret reaksiyonu gelişebilmektedir.
Özellikle korneanın tüm dokularının naklinin yapıldığı durumlarda %5-30 arasında bir kornea reddi riski söz konusudur. Tek doku naklinde bu ret riski daha azdır. Sağlık Bakanlığına bağlı kornea bankaları ülkemizde mevcuttur. İhtiyaçların karşılaşılmasına yönelik olarak uygun ve sağlıklı kornea dokuları özel koruma solüsyonlarında bu bankalarda saklanılmaktadır. Bu dokuların sağlıklı olup olmadıklarına yönelik bazı testlerden geçirilmeleri de öncelikle sağlanmaktadır. Bu testleri geçen dokuların hastalara nakilleri sağlanmaktadır. Bu nakillerden faydalanmak üzere ihtiyaç sahiplerinin başvuruları ve bekleme sıralarına dahil olmaları gerekmektedir.